Etiket: duman

Kategoriler
Sağlık Yaşam

Evdeki yangınları önlemenin yolları

Herhangi bir sebeple Yangına karşı önlem alınmayan binalarda başlayan yangınların bedeli can ve mal kayıpları ile acı şekilde ödeniyor. Çoğunluğu ihmal sonucu ortaya çıkan yangınlar teknik hatalardan da kaynaklanabiliyor.

Yaşanmış gerçek olaylardan yola çıkarak evde çıkabilecek yangın türlerini ve önlemenin yollarını araştıran Astra Yönetim Hizmetleri’nden İzzet Benveniste ve İbrahim Al, 7 adımda evinizdeki yangınlardan korunmanın yöntemlerini yazdı. Siz de basit ve pahalı olmayan ipuçlarını takip ederek evinizde oluşabilecek yangınları önleyebilirsiniz.

DUMAN ALARMI TAKIN 

Evinizin her katına duman alarmı takın. Evde çıkan yangın sonucu ölüm riskini önlemek için atabileceğiniz en kolay adım budur. Duman alarmının bataryalarını her hafta kontrol edin ve her yıl değiştirin.

KAÇIŞ PLANI YAPIN

Yangın olduğunda evden kaçmak için bir rota planlayın ve evdeki herkesin bu planı bildiğinden emin olun. Uyumadan önce evinizde yangın tehlikesi taşıyan yerleri kontrol edin. Uyurken yangını fark etmeniz uzun zaman alır ya da farkedemezsiniz.
Eğer yangın varsa, kendiniz baş etmeye çalışmayın, dışarı çıkın, orada kalın ve 110’u arayın.

PRİZLERİ AŞIRI YÜKLEMEYİN

Bir prizde bir fiş tutmaya özen gösterin. Çok fazla elektrik aleti tek bir prize takılı olduğunda fazla yüklenebilir, bu da aşırı ısınmaya yol açabilir. Elektrikli aletler, fişler ve kablolar eski veya yıpranmış durumdaysa bu da gerçek bir tehlikeye yol açabilir.

SİGARAYA DİKKAT

Çoğu insan yangın yüzünden değil yangının sebep olduğu dumandan dolayı hayatını kaybediyor. Tütün ürünleri yanmaları için üretilmişlerdir, yani yanmış şekilde kalabilir ve bir yangına sebep olabilirler. Sigara izmaritini daima düzgün ve dikkatli bir şekilde yok edin.
Eğer sigara içiyorsanız şu güvenlik adımlarını izleyin:

Yatakta asla sigara içmeyin. Uykuya dalmak çok kolay ve sigaranız mobilyalara ya da pijamalarınıza dokunarak alev alabilir.
Uykuluysanız sigara içmeyin. Özellikle rahat bir koltukta oturuyorsanız veya alkol ya da reçeteli ilaç kullanıyorsanız; tekrar uykuya dalmak çok kolaydır.
Yanan sigarayı, puroyu bırakmayın. Dengeleri çok kolay bozulabilir ve halının ya da yanıcı bir materyalin üzerine düşebilirler. Küllüğünüzün ağır olduğuna, kolayca düşmeyeceğine emin olun.

İzmaritinizin hala yanmadığına emin olun ve işiniz bittiğinde; onları ıslatarak külünüzü evinizin dışındaki metal çöp kutularına atın.
Çakmak, kibrit ve her türlü yanıcı aleti çocukların erişebileceği yerlerden uzak tutun. Çocuk korumalı çakmaklar ve kibrit için kaplar satın alabilirsiniz.

MUTFAK GÜVENLİĞİ

Kazaların yarıdan fazlası evde yemek yaparken çıkmaktadır. Sıcak yağ ile yemek yaparken fazladan özen gösterin ve çocukları fırın ya da ocak çalışırken mutfakta yalnız bırakmayın.

Eğer ocaktan uzaktaysanız tavayı ateşin üstünden alın veya ateşi kısın, örneğin bir telefon görüşmesi yaparken. Alkol veya reçeteli ilaç kullanıyorsanız yemek pişirmeyin. Konsantrasyonunuzu kaybedebilirsiniz ya da uyku bastırabilir. Tencerenin kollarını ocağın kenarına yapışmayacak veya başka bir kola değmeyecek şekilde değiştirin. Yemeği pişirdikten sonra ocağın kapalı olduğunu iki kez kontrol edin
Çay poşetlerinin iplerinin demlikten dışarı sallanmadığına emin olun.

Eldivenlerinizi sıcak ocağın üzerine koymayın. Ocak, fırın, tost makinesi ve ızgarayı temiz tutun; artıklar ve yağ kalıntıları yangın başlatabilir. Yağ ile yemek pişiriyor ya da kızartma yapıyorsanız özellikle dikkatli olmalısınız. Çünkü sıcak yağ çok kolay alev alabilir. Tavayı patates kızartması ile doldurmayın veya diğer kızartmalar için fritözün üçte birinden daha fazla yağ koymayın.

Eğer tava mutfağınızda alev alırsa;
Sakın yerinden oynatmayın çünkü çok sıcak olacak.
Ocağı kapatın eğer güvenli bir şekilde yapabiliyorsanız, kontrol edebilmek için tavanın üstüne eğilmeyin.
Yağlı bir tencereye karşı yangın söndürücü kullanmayın, yangın battaniyesi yanan ateşi söndürmek için güvenli bir yöntemdir.
Termostat kontrollü fritöz kullanın, yağın aşırı ısınmadığından emin olmanızı sağlayacaktır.

Metalden yapılma ya da metalik parçaları olan hiçbir şeyi mikrodalganın içine koymayın ve içinde giysi kurutmayın. Eğer elektrikli bir alet alev alırsa, üzerine su dökmeyin. Eğer yapmanız güvenli ise, belki ateşi söndürebilirsiniz.
Aletleri fişten çekin. Elektriği sigorta kutusundan kesin. Eğer yangın sönmüyorsa, evinizden dışarı çıkın ve 110’u arayın.

Mutfak için yangın güvenlik ekipmanı: Mutfakta bir yangın battaniyesi bulundurun, duvara asın, kolaylıkla ve çabucak alabilirsiniz. Yangın battaniyeleri yangın söndürmek için ya da giysileri yanan bir insanı sarmak için kullanılabilir.
Mutfakta, ısı dedektörü bir duman dedektöründen daha kullanışlı olacaktır. Eğer duman dedektörünüz sık sık kazara açılıyorsa, kapatma düğmeli olan bir tane alabilirsiniz. İstediğiniz an susturabileceğiniz anlamına gelir.
Mutfağınızdaki havalandırmanın, davlumbaz ve fanlar gibi, düzgün çalıştığından emin olun.

MUMLAR, DEKORATİF IŞIKLAR VE DEKORASYON

Mutlaka mumların altında bunun için üretilmiş mumluğunuz bulunsun. Isı korumalı bir yüzeye koyun, özellikle gece ateşi çok ısınabilir ve plastiği eritebilir. Mumları televizyonların üzerine koymayın.
Üzerinden düşmeyecek mumluklar olduğundan emin olun, sıkıca tutturun. Mumluğun sabit durmaya ihtiyacı vardır böylelikle kolayca düşmez. Mumları perdenize ya da diğer kumaş veya mobilyalara yakın tutmayın. Rafların altına koymayın. Yüzey ile mum arasında en az bir metre olduğundan emin olun.

Giysilerinizi ve saçınızı çıplak alevden uzak tutun. Mumları her zaman çocukların ulaşabileceği ve evcil hayvanların girebileceği yerlerden uzak tutulmalı. İki mum arasında en az 10 cm bırakın. Mumları oynatmadan önce söndürün ve onların sıcak balmumuna dönüşmesine izin vermeyin.

Odayı terk etmeden önce söndürmelisiniz, asla mum yanarken uyumaya gitmeyin ve asla yanan bir mumu ortada bırakmayın. Mumu üfleyerek söndürmeyin. Snuffer veya kaşık kullanarak söndürün.

KUTLAMA VE BAYRAMLARDA YANGIN GÜVENLİĞİ

Evde günlük dikkat etmeniz gerekenlerin yanında, evinizde parti verirken ya da arkadaş ve ailenizi ağırlarken ekstra almanız gereken önlemler var.
Eğer misafirleriniz gece yatıya kalıyorlarsa, nasıl güvenli kaçabileceklerini bildiklerinden emin olun.
Gece boyunca anahtarlarınızın nerede durduğunu onlara da söyleyin.
Engelli, yaşlı ya da çocuk olan misafirlerinize özellikle önem gösterin.

Kategoriler
Sağlık

Sigara içenlerin otomobilleri adeta nikotin deposu

Sigara içilen arabada yolcu koltuğunda oturanlar, kamuya açık bölgelerde içilen sigara dumanın iki katına maruz kalıyor.

Tobacco Control isimli dergide yer alan çalışmada, Johns Hopkins Üniversitesi Çevresel Sağlık Mühendisliği bölümünden Dr. Patrick Breysse, maruz kalınan bu seviyelerin sigara içmeyen yolcular için kabul edilemez olduğunu belirterek, yolcuların ve özellikle de arabadaki çocukların dumana bağlı sağlık sorunlarıyla karşılaşma riskinin arttığını söyledi.

Breysse ve meslektaşları, sigara içmenin diğer alanlarda yasaklandığı gibi arabalarda da yasaklanması gerektiğine inanıyor. Çalışma için araştırmacılar, sigara içen 17 kişinin arabasındaki nikotin seviyesi ile sigara içmeyen 5 kişinin arabasını karşılaştırdılar. İşten eve giderken yolda geçen 30 dakikalık sürede maruz kalınan sigara dumanını incelediler. Araştırmacılar, arabaların içine biri ön yolcu koltuğunun yanında, diğeri ise şoförün arkasındaki koltuğun yanında olmak üzere nikotin ölçen cihazlar yerleştirdiler.

Bu cihazları analiz eden araştırmacılar, her sigara dumanı için nikotin yoğunluğunda iki kat artış olduğunu buldular. Cam açmak dumana maruz kalmayı azaltmasına rağmen, motorlu taşıtların içerisindeki dumana maruz kalmanın etkisini ortadan kaldırmıyor.

Amerikan Akciğer Derneği’nden yetkililer de arabasında sigara içenlerin camı ya da klimayı açarak yolcuları sigara dumanından korumadıklarını, yolcuların sağlığının potansiyel olarak etkilendiğini söylediler.

Pasif içiciliğin kalp ve solunum yolu hastalıkları gibi birçok risk faktörüne yol açtığı biliniyor ve bu nedenle birçok ülkede kamusal alanda sigara içilmesi yasaklanmıştır. Birçok sigara karşıtı, pasif içicilikle savaşmada bir sonraki adımın arabalarda sigara içmenin yasaklanması olacağına inanıyor. (Vasfiye Özcanbaz)

Kategoriler
Soru-Cevap

Arılar dumandan neden kaçar?

Arıcıların kullandığı duman bal arılarını nasıl bir arada tutuyor? BBC Focus dergisinde yer alan haber, bunu detaylı bir şekilde açıklıyor.

Bal arıları alarm durumuna geçtiklerinde keskin kokulu feromon (İnsan ve hayvanlarda davranışları düzenleyen ektohormon tipi) yayıyorlar. Bal arılarında alarm feromonunun esas bileşeni iso-pentyl acetate’dir. Bu madde kraliçe arıda bulunmuyor. İso-pentyl acetate, 2-heptanone adlı bir başka kimyasal madde tarafından da destekleniyor. Bu madde işçi arıların mandibular bezlerinde bulunuyor. Bu bileşenler diğer arılarda alarm yanıtını harekete geçiriyor, böylece tüm arılar alarm duruma geçiyor ve davetsiz misafir olarak görünen her şeye karşı saldırmaya hazırdırlar.

Duman arıların koku duyusuyla çatışıyor, bundan dolayı arılar feromonların düşük konsantrasyonlarını uzun süre saptayamıyorlar. Bu nedenle de saldırmıyorlar ve kaçışmıyorlar.

Güçlü çiçek kokusu benzer bir etki yapıyor, ancak profesyonel arıcılar, genellikle dumanı tercih ediyor, çünkü dumanla ilgili deneyimleri daha fazla ve aynı zamanda duman daha ucuz. Dumanın etkisi bir süre sonra tersine çevriliyor. Arıların anteninin yanıt vermesi 10-20 dakika içinde derece derece azalıyor. (Vasfiye Özcanbaz)

Kategoriler
Sağlık

Sigara kadar tehlikeli: Üçüncü el duman

Aileler çocuklarına zarar vermemek için pencereyi açarak ya da fan çalıştırarak sigara içiyorlar, fakat uzmanlar çocukların sağlığını tehdit eden ve kurtulması bu kadar kolay olmayan başka bir sigara etkisi buldular: “Üçüncü el duman.”

Gazların görünmeyen zehirleyici etkisini açıklayacak terim bulmakta zorlanan uzmanlar, gazların ve partiküllerin sigara içen kişinin saçına ya da giysilerine yapıştığını, yastıklara ve halılara sindiğini ve oda dumandan temizlense de etkisinin uzun süre kaldığını belirtiyorlar. Küçük çocukların yerde emekleyerek ya da oyun oynayarak ağır metal, kanserojen ve hatta radyoaktif malzeme kalıntılarını ellerine aldığını ve yuttuğunu anlatıyorlar.

Boston’daki MassGeneral Çocuk Hastanesi’nden doktorlar, bu kimyasalları açıklamak için bu terime “üçüncü el duman” adını verdiler. Araştırmalarında, bu dumanın bebekler ve çocuklarda yarattığı riskleri analiz ettiler.

Pediatrics dergisinin bu ayki sayısında yayınlanan araştırmada, Harvard Medikal Okulu’ndan Doç. Dr. Jonathan P. Winickoff, “Herkes pasif içiciliğin kötü olduğunu biliyor, ancak bu yeni terim hakkında bir şey bilmiyor” dedi. Görünmeyen tütün toksinlerini tarif etmek için bir terime ihtiyaçlarını olduğunu belirten Winickoff, “Aileler çocukları evin dışında olduğu zaman ya da arabada sigara içiyor. Ya da bebek arka koltukta otururken camı açarak sigara içiyor ve böylece sorun olmayacağını düşünüyorlar, çünkü pasif içiciliğin bu şekilde çocuklarını etkilemediğine inanıyorlar” diye konuştu.

Amerika’nın bir ucundan öteki ucuna bin 500 ev halkında sigara içme davranışı görüldüğü rapor ediliyor. Sigara içen ve içmeyenlerin büyük çoğunluğu pasif içiciliğin çocuklarına zarar vermesinden korkuyor. Sigara içmeyenlerin yüzde 95’i ile sigara içenlerin yüzde 84’ü “ailelerin içtiği sigaranın dumanını içine çeken bebek ve çocukların zarar göreceği” konusunda hemfikirler.

Ancak bu terim yeni olduğundan, araştırmacılar insanlara, “bir gün önce sigara içilen odada nefes alan bebek ve çocukların bundan zarar görüp görmeyeceğini” sorduklarında, sigara içmeyenlerin sadece yüzde 65’i ile sigara içenlerin ise yüzde 43’ünün bu konuda hemfikir olduklarını gördüler.

Araştırmacılar, pasif içiciliğin çocukların sağlığına zarar verdiği kanısına rağmen, ailelerin evde ve arabada sigara içmeyi kısıtlamadıklarını buldular. Diğer taraftan, Dr. Winickoff, 3. el dumanın zararlı olduğu kanısının ise daha etkili olduğunu ve evde sigara yasağının uygulandığını da söyledi.

New York’taki Mount Sinai Tıp Okulu’nda Çocuk Sağlığı Merkezi’nden Dr. Philip Landrigan, “Buradaki ana mesaj çok basit; mutfak kapısını kapattıktan sonra sigara içmek çocukları sigaranın zararlı etkisinden korumuyor. 3. el dumanda kanserojenler var, bu maddelerle temas eden her yaştan insan kanser riski taşıyor” dedi.

3. el dumandaki maddeler arasında bulunan hidrojen siyanid kimyasal silahlarda kullanılıyor; bütan çakmak gazında kullanılıyor; toluen ise boya incelticilerde bulunuyor. Ayrıca bu dumanda arsenik, kurşun, karbonmonoksit ve hatta 2006 yılında eski KGB ajanı Alexander V. Litvinenko’yu öldürmek için kullanılan polonyum 210 (yüksek radyoaktif içeren bir kanserojen) gibi yüksek kanserojenler bulunuyor. (Vasfiye Özcanbaz)