“Helal gıda” sektörü her geçen yıl büyürken büşük şirketler diğer alanlarda da ‘helal üretim’ kriterine geçiyor.
İngiltere’nin Principle Healtcare ve Kanada’nın Duchesnay’i gibi ilaç şirketleri, artık jelatin ya da diğer hayvansal türevler içermeyen helal vitaminler satıyorlar. Malezyalı Granulab şirketi, hayvan kemiği kullanmıyor, bunun yerine sentetik kemik grefi üretirken, Malezyalı ve Kübalı bilimadamları helal menenjit aşısı için birlikte çalışıyorlar.
Dünya genelinde 600 milyar dolarlık bir büyüklüğe ulaşan ‘helal gıda’ pazarına ilgi giderek büyüyor. Artık firmalar parfümden otellere kadar her şeyde “Helal” kavramı uyguluyorlar. Time Dergisi, son sayısında deri, kozmetik ve ilaç ürünleri ile birlikte 1 trilyon dolarlık devasa pazarı inceledi.
Müslümanlar domuz eti ve alkolden uzak duruyor, etlerini İslami kurallara göre kesim yapan kasaptan alıyor. Fakat helal gıda pazarı son 10 yılda patladı ve Kuala Lumpur’da yayınlanan “Halal Journal” gazetesine göre, günümüzde helal gıda yılda tahminen 632 milyar dolarlık pazar payına sahip. Bu rakam dünya gıda endüstrisinin yaklaşık yüzde 16’sına denk geliyor. Hızla gelişen İslam dostu finans sektöründeki atılım diğer sayısız ürüne ve hizmete (kozmetik, emlak, oteller, moda, sigorta) de yansıdı. İslami kural ve Kuran öğretilerine uygun düzenlenen sektörün değeri yıllık 1 trilyon doların üzerinde.
Helal ekonominin yükselmesinin nedenlerinden biri, dünyadaki 1, 6 milyar Müslüman daha genç ve bazı yerdeki Müslümanlar’ın gelir seviyelerinin yüksek olmasıdır. Tesco, McDonald’s ve Nestle gibi Müslüman olmayan çok uluslu şirketler, Müslümanlara yönelik hizmet ve ürünlerini genişlettiler ve şimdi küresel helal pazarının tahminen yüzde 90’ını bu şirketler kontrol ediyor.
Aynı zamanda, Asya ve Orta Doğu’daki hükümetler bölgesel helal merkezi olmak için milyonlarca yatırım yapıyorlar. Bu nedenle ısmarlama üretim merkezleri ve helal lojistik sağlıyorlar. Suudi Arabistan’ın tavuklarının çoğunluğu Brezilya’da yetiştiriliyor. Bu da şu demek; Brezilyalı tedarikçiler, helal kesim hizmetini tüm ayrıntılarıyla hazırlıyorlar. Dünyanın en büyük helal koyun ihracatçısı olan Yeni Zelanda’daki mezbahalar, İran ve Malezya’dan heyetlere ev sahipliği yapıyor. Rotterdam’ı Avrupa’nın en büyük limanı yapmaya hevesli olan Hollanda, helal ambarlar inşa etti, böylece ithal edilen helal mallar, domuzların veya içkilerin yanında depolanmıyor.
Endüstrinin dayanak noktası gıda olduğundan, sektör ekonomik krizlerde bile sürekli gelişme kaydediyor. Halal Journal gazetesinin yönetiminden Nordin Abdullah, “Ne düşüşü? Gucci marka el çantasına ihtiyacınız olmaz, ancak karnınızı doyurmak için yemeğe ihtiyacınız var” dedi.
Sadece hamburger değil, İngiltere’nin Principle Healtcare ve Kanada’nın Duchesnay’i gibi ilaç şirketleri, artık jelatin ya da diğer hayvansal türevler içermeyen helal vitaminler satıyorlar. Malezyalı Granulab şirketi, hayvan kemiği kullanmıyor, bunun yerine sentetik kemik grefi üretirken, Malezyalı ve Kübalı bilimadamları helal menenjit aşısı için birlikte çalışıyorlar.
Körfezde, Burooj emlak şirketi niş oyuyor, kadınlara özel spa ve yüzme havuzu aktiviteleri düzenliyor. Müslüman kadınlar cilt bakım ürünlerinin alkol içermesinden ve dudak koruyucularda hayvan yağı kullanılmasından endişe ettikleri için, birkaç kozmetik firması helal makyaj malzemesi çizgisi oluşturuyor.
Gelişen İslami finans endüstrisi yeni gayri Müsliman müşteriler kazanmak için küresel ekonomik krizleri kullanıyor. Yatırımcılar, İslami bankacılığın daha ılımlı yaklaşımından etkileniyorlar.
Helal pazar sadece et ile sınırlı değil. Bu hareketin daha fazla yükselen yanları Müsliman arabalarını ve Müslümanların parasıyla yapılan helal mobilyaları, işçiliği ve etik prensipleri öngörüyor. Bisküvi, kurabiye ve çikolata satan Alman şirketi Marhaba, tüketicilerinin sadece dörtte birinin Müslüman olmadığını söylüyor.
Hızla artan sofistike Müslüman tüketicilere nasıl hizmet edileceği önemlidir. Halal Journal gazetesinin yönetiminden Nordin Abdullah, “Şirketler için şimdiki soru: Müslümanların yaşam tarzına yardımcı olmak için hangi ürün ve hizmetleri sağlayacaksınız?’ Çünkü Müslüman pazarı genç, büyük ve büyümeye devam ediyor. Bu pazarın bir kısmı iyi eğitimli ve zengin. Örneğin, Amerikalı Müslümanların satın alma gücünün yıllık 170 milyar dolar olduğu tahmin ediliyor.
Hakikaten en yenilikçi helal ürünler ve hizmetler, Avrupa ve Güneydoğu Asya’nın dışından geliyor. Avrupa’da genç Müslümanlar, fast food gibi esas lezzetlerin İslami versiyonlarını denemek istiyorlar. Uluslar arası Helal Integrity Alliance şirketinin CEO’su Darhim Hashim, “İkinci ve üçüncü nesil Müslümanlar her gün pilav ve mercimekle besleniyorlar. Artık onlar pizza istediklerini söylüyorlar” dedi. Domino’s pizza, yaptığı pizzalar için Malezyalı bir şirketten helal sucuk getirtiyor ve bunu Kuala Lumpur’dan Birmingham’ a kadar şubelerinde satıyor. KFC, sadece İngiltere’de Müslümanların bulunduğu bölgelerde helal standardını uyguluyor ve Subway sandviç zinciri Britanya ve İrlanda kıyılarında helal satış hakkı veriyor.
İsviçreli gıda devi Nestle, sahadaki öncü firmalardan. Helal komitesini 1980’lerde kuran firmanın helal ile helal olmayan ürünlerini ayrı ayrı saklamak için tesisleri bulunuyor. Geçen yılki helal gıdadaki cirosu 3,6 milyar dolar olan firmanın 456 fabrikasından 75’i helal üretime uygun düzenlendi.
Güney Kore’nin LG ve Finli cep telefonu devi Nokia da Müslümanlar için çeşitli uygulamalar geliştirdi. LG kullanıcıların Mekke’nin yönünü bulmaları için bir uygulama sunarken, Nokia da cep telefonunuza ücretsiz Kuran-ı Kerim okumanız için program indirmenize imkan tanıyor, ayrıca Orta Doğu’daki büyük camilerin yerini gösteren haritalar sunuyor.
Kuala Lumpur’daki Fransız hipermarketi Carrefour, helal gıdaları haramlardan mükemmel bir şekilde ayrı tutan sisteme sahip. Haram ve helal ürünler farklı renklerdeki poşetlere konularak depolarda saklanıyor, böylece bir karışıklık olmuyor. Örneğin, bir miktar şarap içeren balzamik sirkenin üzerindeki yeşil etiket ile tüketiciler uyarılıyor.
Bu sadece iş değil
Yeni ürün ve hizmetlerin göz kamaştıran sahası aynı zamanda Müslüman dünyasında yapılmakta olan sismik sosyal değişiklikleri de yansıtıyor. Helal donmuş, pratik hazırlanan öğle ve akşam yemeklerinin popülerliğinin artmasının nedenlerinden biri, Mısır’dan Malezya’ya kadar Müslüman kadınların tam gün çalışmaları.
Britanyalı Müslümanlar için yayınlanan Emel dergisinin editörü Sarah Joseph, “Britanya’da reklamverenler yeşil İngiliz lirasının (çevresel yeşil değil, İslam’ın yeşili) gücünü benimsiyorlar” dedi. Emel dergisi 2003 yılında piyasaya sürüldüğünde, Müslüman yaşam tarzı kavramı anlaşıldığını söyleyen Joseph, “Yemekten, modadan, seyahat ve bahçe işlerinden her şeyin Müslüman perspektifinden sunulmasına şaşırıp kaldılar. Fakat Müslümanlar, Britanya’da orta sınıfın en hızlı gelişen bölümü. Büyük ailelere sahip olan Müslümanlarda çocuk sayısının ortalaması 3,4. Bu nedenle büyük arabalar satın alıyorlar. Ev dekorasyonuna ve yılda iki kez tatile para harcıyorlar. Anne babalarının yaptığı gibi memleketlerine değil, farklı yerlere tatile gidiyorlar” diye konuştu.
Sayılarla….
%16 Küresel yiyecek endüstrisinde helal gıdanın payı
632 milyar dolar Yıllık helal gıda pazarı
1,6 milyar Tüm dünyadaki Müslüman nüfusu. (Çeviren: Vasfiye Özcanbaz)